PREKEN van Marcel Heyndrikx SVD

2^e ZONDAG VAN DE ADVENT (A)  -  4 en 5 december 2004.

 Jesaja:  11:  1 -10.
Mattheüs:  3:  1- 12.

Zusters en broeders ,

De komst van een nieuwe tijd: daar kwam het op neer wat Johannes de Doper had te melden.  Met als toevoeging: "Maakt u gereed, want God zelf zal de leiding van zijn volk op zich nemen.  Het koninkrijk van God is nabij."

I.             Die boodschap was een variant op een oud thema.  Je kunt dat nalezen bij de profeet Ezechiël bv.  De profeet verwijt de leiders van Israël dat ze geen zorg dragen voor hun mensen, ze verzorgen alleen zichzelf.  Om de waarheid bekommeren ze zich niet en ze verdraaien het recht .. Het zijn uitbuiters en verdrukkers.  Hun eerste slachtoffers zijn de slachtoffers van altijd: de zwakken en de armen. (Ezechiël : hfst. 34)
En dan zegt Ezechiël verder dat God zelf naar zijn mensen zal omzien.  Hij zelf wil hun herder, hun leider, hun koning zijn. (Ezech. 34: 11 vv.)
God zal tot hen komen via een man, van wie een andere profeet, de profeet Jesaja in de eerste lezing van vandaag zegt dat hij van de Geest van God vervuld zal zijn.  Door zijn toedoen komt er een nieuwe tijd, een tijd waarin er recht en vrede zullen heersen.  Jesaja drukt dat uit in een parabel, die de parabel van de dierenvrede wordt genoemd.  Het is een parabel die net als bij ons de parabel "Van den vos Reinaerde" niet over dieren, maar over mensen gaat.
Als Johannes de Doper aankondigt dat het koninkrijk van God nabij is, dan verstaan zijn toehoorders daaronder dat deze tijd van vrede en van gerechtigheid nu zal aanbreken.  En dat de man die van de Geest van God is vervuld nu op komst is.
Johannes zelf is die man niet.  Hij is degene die met de voorbereiding van diens komst is belast.  Hij is de man die de boodschap brengen moet: "Maakt u gereed.  Er komt een nieuwe tijd".

II.            2000 jaar zijn sinds het optreden·van Johannes de Doper voorbij gegaan en van een doorbraak van een nieuwe tijd is er zo te zien nog niet veel in huis gekomen.  In een gedicht waarin hij zich tot God richt zegt Gerard Reve dan ook:
"Dat Koninkrijk van U, weet U wel, wordt dat nog wat?" (1)
Die vraag is begrijpelijk, maar van meer nabij bekeken gaat ze uit van een verkeerde veronderstelling.
Ze veronderstelt namelijk dat het Koninkrijk van God zal komen op een spectaculaire manier, als een soort totale verandering van heel de wereld.
Jezus van Nazareth dacht daar blijkbaar anders over.  Er werd hem ooit gevraagd wanneer dat Koninkrijk van God zou komen.  Hij antwoordde daarop: "De komst van het Koninkrijk van God kun je niet exact waarnemen.  Men kan niet zeggen: Kijk hier is het, of : daar is het.  Want het Rijk van God is aanwezig midden onder u". (Lucas 17:20-21)
Het rijk van God, aanwezig midden onder ons, hoe moeten wij ons dat voorstellen ?  Blijkbaar als iets heel onopvallends.  Eerder aan de kleine kant.  Iets van de grootte van een mosterdzaadje.
Maar wel: rijk van God.  Dat betekent: een stukje andere wereld.  Met meer aandacht voor mensen dan voor geld bv. en voor de zwakken eerst.  Met meer zorg voor gerechtigheid, iets meer vrede ook.  Enfin, om een groot woord te gebruiken: Iiefde, concreet vertaald.
Zo is het rijk van God onder ons.

            Je zou misschien kunnen denken aan de gemeenschappen van de Ark door Jean Vanier gesticht, waar mentaal gehandicapten met niet gehandicapten samenleven.
Of misschien ziet het Rijk van God onder ons er ook uit als de huizen van Oikonde, gemeenschappen die ex-gevangenen trachten op te vangen.
Soms is het ook meer opvallend aanwezig, zoals bv in de pogingen van Nelson Mandela, aartsbisschop Tutu, Beyers Naudé en de mensen van de waarheidscommissie in Zuid Afrika, die er in geslaagd zijn vanuit een evangelische inspiratie de overgang van een dictatoriaal apartheidsregime naar een meer democratische samenleving zonder bloedbad te laten verlopen.
Maar het kan ook zo weinig spectaculair zijn als een man of een vrouw, die voor zijn of haar partner zorg draagt, wanneer die in de laatste fase van zijn of haar leven per se nog thuis wil blijven en thuis sterven wil.

"Maakt u gereed, het Koninkrijk van God is op komst" laat de liturgie Johannes de Doper zeggen, ook in deze Advent.  En Jezus van Nazareth verduidelijkt:  Zoek het niet te ver en niet te groot, het is er al, het is midden onder u.

             Advent betekent denk ik twee dingen:
Op de eerste plaats: Bezinning op wat wij over het hoofd dreigen te zien. Op dat rijk van God, dat als een opgave aan ons is toevertrouwd.  En op een onopvallende manier ook al aanwezig is onder ons.
Dat wij ons daartoe bekeren: dat wij aan de realisatie van dat rijk voorrang zouden geven.
En ten tweede: dat wij dan, van daaruit levend, de verwachting in ons en onder ons levend houden, dat de wereld niet gedoemd is om zonder meer ten onder te gaan, maar op weg is naar een toekomstige voltooiing.
Het mosterdzaadje, dan uitgegroeid tot een volwassen boom.
Koninkrijk van God, koninkrijk ook van mensen, koninkrijk ook van ons. Amen.

Marcel Heyndrikx SVD

(1) Reve Gerard: Nader tot U. Amsterdam, Van Oorschot, 1969, 158 pp.